گاف سنگزاد
آرامگاه امام محمد غزالی در هارونیه طوس (مشهد)
امام محمد غزالی فرزند محمد (۴۵۰ — ۵۰۵ ه ق)فیلسوف، متکلم و فقیه ایرانی و یکی از بزرگ‌ترین مردان تصوف سدهٔ پنجم هجری است.
• سرایدار خواب آلود خوابگاه، یادداشت اندیشنده را از در خوابگاه برکند و یادداشت خود را به جای آن نصب نمود:
• « این معرفت شهودی (فراخردی ) بر "دل " والهام استوار است و جهان بینی نیچه در این زمینه همچون غزالی است»:
• "عقل خادم دل است!
• عقل را برای دل آفریده اند."
• اندیشنده پس از برگشت پیروزمندانه سرایدار به خوابگاه، پس از مطالعه نظرات خواب آلودگان نوشت:
• «با احترام به شخص جنابعالی، می خواهم نظرم را با صراحت و صداقت ممکنه بازگو کنم، طور دیگر هم نمی توانم.
• از این رو لطفا به دل نگیرید.
• چون غرض من دفاع از حقیقت است و حقیقت به نظر من عالی ترین فضیلت بشری است!
• شما نظرات فضلای قرون وسطی را مبدأ و احتمالا پیش شرط حقیقت قرار می دهید.
• من به آنها برخورد و موضعگیری شما را ندارم.
• همین حکم «عقل باید خادم دل باشد!» که شما نقل می کنید، دلیل بی برو برگرد بر ایراسیونالیسم (خردستیزی) است.
• خرد در فلسفه هومانیسم، روشنگری، عصر جدید و بویژه فلسفه کلاسیک آلمان، قاضی القضات رشوه ستیز بی برابرنهاد است و نمی توان آن را تابع و خادم دل کذائی کرد که مفهومی دلبخواهی و غیر قابل تعریف دقیق است.
• همین خردستیزی نیچه است که او را به پدر معنوی فاشیسم و نژادپرستی بدل می کند.
• کوره های آدمسوزی فاشیسم و خفه کردن و سوزاندن شش میلیون انسان از خرد و کلان در داخل و قلع و قمع شصت میلیون در خارج از حیطه رایش سوم، قبل از اینکه با سیمان و آجر ساخته شوند، در تئوری همین نیچه ها، هایدگرها، یاسپرس ها و غیره ساخته شده بودند.
• در فلسفه سعدی و حافظ و دیگر فضلای قرون وسطی هم همین عناصر خردستیز و شبه فاشیستی وجود داشته اند و باید نقد شوند.
• این موضوع وسیعی است و می توان آن را جزء به جزء مورد بحث قرار داد.
• علاوه بر اینها همه، خرد را کسی خلق نکرده و نمی تواند هم خلق کند!
• خرد بشری در طول توسعه و تکامل صدها هزار ساله بنی بشر در روند کار و ببرکت کار تکوین یافته است و چیزی نیست که یکباره خلق شده باشد!
• همین ادعا خود دلیل روشنی بر بی خردی است!
پایان